ÇOCUKLARDA DOYUMA ULAŞMAYAN DUYGUSAL İHTİYAÇLAR
Çocukların kişiliğini şekillendiren önemli faktörlerden biri, çocuklarının istek ve beklentilerini karşılarken ebeveynlerinin sergilediği tutumlardır.
Değişen zaman ve alışkanlıklarımız, ebeveyn tutumlarında da farklılıklar oluşturmuştur. Her istediği gerçekleşen, ya da sahip olacağından emin olan çocuk, sınırları zorlamakta, sonu olmayan ve sürekli karşılanan istekler ise duygusal tatminsizliklere neden olmaktadır. İstediklerinin zamanında ve hemen karşılanıyor olması, çocuğun hayal kurma, bekleme, sabretme gibi kazanılması gereken temel becerilerin gelişimine engel olmaktadır. Örneğin, çoğumuz, çocukluğumuzda bisikletimizin olmasını istemişizdir. O zamanki koşullarda ebeveynlerimizin bu isteğimizi hemen gerçekleştiremediği, doğal olarak beklediğimiz bekledikçe değer kazanan isteklerimiz olmuştur. “Kırmızı olsa, önünde selesi olsa” gibi hayal kurduğumuz zamanlar olmuştur. Bunun keyfini almak bambaşkadır, beklediğimiz, üzüldüğümüz hatta çok kızdığımız zamanlar olmuştur ebeveynlerimize, ancak farkında olmadan hem hayal etmeyi hem de sabretmeyi öğrenmişizdir.
Günümüz çocuklarının en çok, sırasını bekleme, sabretme, hoşgörü gösterme gibi konularda zorlandıklarını, her şeyi istediklerini görmekteyiz. Bu istek o kadar güçlüdür ki çoğu zaman ebeveynlerinin tahammül eşiğini zorlamaktadır. Bu noktada asıl önemli olan bu sergilenen isteğin, gerçek istek olup olmadığını iyi analiz edebilmektir. Çocukların isteklerinde bu denli artışın olmasının sebebi, temel karşılanması gereken ihtiyaçlarındaki eksiklikten kaynaklanıyor olabilir. Ebeveynlerin yoğun iş temposunun olması, nitelikli geçirilecek vaktin az oluşu, çocukların kendi kendine oyun oynama becerisinin gelişmemiş olması, çocukların okul dışında sosyal yaşam alanlarının çok fazla olmaması, çocukların bitmeyen isteklerini arttırıyor mu acaba? Çocuklar, duygusal ihtiyaçlarını acaba somut isteklerle mi ebeveynlerinden karşılamaya çalışıyorlar? Bunlar düşünülmesi gereken sorular…
Bitmeyen isteklerin arkasında yer alan duygusal ihtiyaçlara cevap verebilmek, oldukça değerli ve önemlidir. Alınan somut nesneler, isteklerin hemen karşılanması, bu duyguların tatminini hiçbir şekilde sağlamadığı gibi başka duygusal boşluklara da sebep olmaktadır. Anında karşılanan istekler, çocukların sosyal ortamlarda da sorun yaşamasına neden olmaktadır. Bu durum çocuğun oyuna katılma, sırasını bekleme ya da oyunda yenilgiyi kabul etmesinde güçlük doğurmaktadır. Tüketimin ön planda olduğu günümüzde, tüketilen her şey beraberinde duygusal tükenmişliği de getirmektedir.
Çocukluktaki deneyimlerimizin yansımaları, bugünkü yaşantımızda iz bırakır. Çocukluğumuzda sahip olamadığımız imkanları, kendi çocuklarımıza sunmak isteyebiliriz. Ancak doğru ebeveyn tutumlarının çocuklarınızın geleceğine olumlu yansımaları olacağını unutmamak gerekir.
İstek ve beklentilerin karşılanabilirliği ve karşılanan her isteğin çocukta yaratacağı olumlu ve olumsuz sonuçları iyi değerlendirmek oldukça önemlidir.
Burcu ÖZGÜLER
Rehber Uzman
İTK Okulları PDR Bölümü
